bergamotte

bergamotte

⇒BERGAMOT(T)E, (BERGAMOTE, BERGAMOTTE)subst. fém.
A.— Agrume assez acide, à l'odeur très agréable, fruit du bergamotier. Confiture de bergamote.
Essence de bergamote. Huile essentielle extraite de l'écorce de bergamote utilisée notamment en confiserie et en parfumerie :
1. RENAUDIER. — ... le gueux s'esquive (...) mais je crois que c'est un parfumeur (...) son mouchoir est resté dans mes mains (...) et il répand une odeur (...). Tenez, flairez-moi ça!
CRIQUEVILLE. — Attendez donc, c'est de l'essence de bergamotte!
E. LABICHE, La Chasse aux corbeaux, 1853, I, 5, p. 268.
Spéc., CONFISERIE. Sucre d'orge parfumé à la bergamote. Bergamotes de Nancy.
P. méton., vx. Bonbonnière en bergamote ou bergamote. Bonbonnière doublée d'écorce de bergamote séchée.
B.— Poire fondante, très parfumée. La bergamote d'automne est la meilleure :
2. ... mais ce qui déchaîna l'ivrogne glouton (...), ce fut de découvrir tout à coup la carafe de calvados avec, à l'intérieur, une bergamote en suspension. L'Irlandais n'arrivait pas à comprendre comment on avait pu introduire cette poire charnue par le goulot étranglé.
CENDRARS, Bourlinguer, 1948, p. 311.
PRONONC. ET ORTH. :[]. Var. orth. bergamotte (BESCH. 1845, Lar. 19e, Nouv. Lar. ill.).
ÉTYMOL. ET HIST. — 1. 1536 « variété de poire » (RABELAIS, Le Tiers Livre, éd. Marty-Laveaux, t. 2, p. 70 : Vous mangerez bonnes poyres Crustemenies, & Berguamottes, [...], quelques Cerizes de mon verger); 2. a) 1694 essence de Bergamottes (Pomet dans Les Remarques tres-curieuses. II cité par Arveiller dans Z. rom. Philol., t. 87, 1971, p. 525 : L'essence de Bergamottes se fait de Zeestes [sic] de Cedres ou Poneires [sic] ou gros citrons qui ont été antez sur des Poiriers de Bergamotte); b) 1740 bergamote « espèce de petit citron » (Ac.); c) 1948 « bonbon parfumé à la bergamote » (Nouv. Lar. univ.).
Empr. à l'ital. bergamotta (SAIN. Lang. Rab. t. 1, p. 148) attesté au sens 1 dep. le XVIe s. (CARO, Opere [1535-1558] I-322 dans BATT.), au sens 2 a dep. seulement fin XVIIe s.-1re moitié XVIIIe s. (TRINCI, I-177, ibid.). L'ital. bergamotta est soit empr. au turc beg armudi littéralement « poire du bey, du prince » (v. FEW t. 19, p. 34a; BL.-W.5, 1re hyp.; DEVOTO; MIGL.-DURO; BATT.; LOK.), le mot s'étant répandu au XVIIIe s. à la faveur de la culture de cet agrume le long de la mer Ionienne près de Reggis (BATT.), soit issu de Bergama, forme arabo-turque de Pergamo ville d'Asie Mineure (v. FEW, op. cit.; BL.-W.5, 2e hyp.); 2c les bonbons de ce nom auj. encore spécialité nancéienne, auraient été créés à Nancy, aux alentours de 1850, par le confiseur Jean Lillig; c'est à la demande d'un amateur de parfum, que Lillig aurait introduit la bergamote, très en vogue à l'époque romantique, dans le sucrement (Roger Lalonde dans Lorraine Efficience, n° 11, déc. 1954, non paginé; ARV., loc. cit.).
STAT. — Fréq. abs. littér. :15.
BBG. — HOPE 1971, pp. 164-165. — SAINÉAN (L.). Notes d'étymol. rom. Z. rom. Philol. 1906, t. 30, p. 313. — SAR. 1920, p. 27. — WIND 1928, p. 169, 205.

Encyclopédie Universelle. 2012.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Regardez d'autres dictionnaires:

  • Bergamotte — Bergamotte, 1) Birnenfamilie, Gestalt apfelförmig, plattgedrückt; Fleisch meist etwas brüchig, mild (od. auch butterartig), wohlschmeckend. Sie sollen aus Asien nach Italien u. aus Italien zu uns gekommen sein. Da jetzt viele Bergamottenarten, an …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Bergamotte — (aus dem Türk., »Fürst der Birnen«), s. Birnbaum und Citrus …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Bergamotte — Sf (eine Birnenart) per. Wortschatz fach. (18. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus frz. bergamote; dieses aus it. bergamotta. Das italienische Wort ist in Anlehnung an den Ortsnamen Bergamo umgebildet aus türk. beg armudu Herrenbirne , zu türk. beg,… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • Bergamotte — Früchte der Bergamotte Als Bergamotte (botanisch korrekt Citrus × limon, Syn. Citrus bergamia) bezeichnet man eine Gruppe von Sorten aus der Gattung der Zitruspflanzen (Citrus), die als Hybride aus Zitronatzitrone (Citrus medica) und Bitterorange …   Deutsch Wikipedia

  • Bergamotte — Ber|ga|mọt|te 〈f. 19; Bot.〉 1. Pomeranzenart mit länglichen, blassgelben, glattschaligen Früchten: Citrus aurantium var. bergamia 2. eine Birnensorte [<frz. bergamote <ital. bergamotta <türk. beg armudy „Herrenbirne“, beeinflusst von… …   Universal-Lexikon

  • Bergamotte — Ber|ga|mot|te die; , n <aus gleichbed. fr. bergamote, dies über it. bergamotta aus türk. bey armûdɪ̲ »Herrenbirne«; vgl. ↑Beg>: 1. a) in Südeuropa u. Westindien kultivierter Baum mit süßlich riechenden Blüten u. runden, glatten, blassgelben …   Das große Fremdwörterbuch

  • Bergamotte — bergaminis citrinmedis statusas T sritis vardynas apibrėžtis Rūtinių šeimos prieskoninis, vaistinis kultūrinis augalas (Citrus bergamia), nuo XVI a. auginamas Pietų Italijoje ir Sicilijoje. Iš jo vaisių gaminamos maisto pramonėje naudojamos… …   Lithuanian dictionary (lietuvių žodynas)

  • Bergamotte Esperen — Cultivars de poire Abbé Fétel • Alexendre Lucas • Alexenrine Drouillard • André Desportes • Belle épine du Mas • Bergamote Esperen • Beurré • Beurré d Amanlis • Beurré d Anjou • Beurré Clairgeau • Beurré Diel • Beurré Durondeau • Beurré Giffard • …   Wikipédia en Français

  • Bergamotte, die — Die Bêrgamótte, plur. die n, der Nahme einer grünen und runden Birn von einem angenehmen gewürzhaften Geschmacke, welche man wieder in Sommer und Winter Bergamotten einzutheilen pfleget. Wir haben diesen Nahmen von den Franzosen und Italiänern… …   Grammatisch-kritisches Wörterbuch der Hochdeutschen Mundart

  • Bergamotte — Ber|ga|mọt|te 〈f.; Gen.: , Pl.: n; Bot.〉 1. Pomeranzensorte mit länglichen, blassgelben, glattschaligen Früchten: Citrus aurantium var. bergamia 2. eine Birnensorte [Etym.: <frz. bergamote <ital. bergamotta <türk. beg armudy… …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”